Kierunki zmian sukcejsyjnych składu fitocenotycznego i struktury roślinności wodnej i szuwarowej w Jeziorze Długim (Ziemia Lubuska)
E. Pronin, M. Pełechaty, A. Pukacz s. 173
Celem niniejszej pracy była charakterystyka roślinności wodnej i szuwarowej płytkiego, polimiktycznego, poddanego presji antropogenicznej Jeziora Długiego zlokalizowanego w pobliżu Rzepina (Ziemia Lubuska – środkowo-zachodnia Polska). Zostały omówione możliwe kierunki sukcesji na podstawie analizy różnorodności fitocenotycznej makrofitów w latach 2003 i 2009. W prezentowanej pracy podjęto próbę określenia przyczyn zmian składu syntaksonomicznego zbiorowisk hydromakrofitów Jeziora Długiego, jak również przedstawiono prognozy stanu roślinności badanego zbiornika wodnego na najbliższe lata. Mimo, że jezioro jest intensywnie wykorzystywane, odnotowano wzrost powierzchni łąk ramienicowych, reprezentowanych przez dwa zespoły: Charetum tomentosae oraz Nitellopsidetum obtusae. Natomiast zmniejszyły się powierzchnie fitocenoz Ceratophylletum demersi (zbiorowiska uważanego za wskaźnik eutrofizacji wód) oraz Potametum lucentis. Sytuacja ta może sugerować dobrą jakość wody, będącą wynikiem wewnątrz- biocenotycznych powiązań prowadzących do poprawy przezroczystości wody. Ten stan jest do pewnego stopnia niezależny od stężenia fosforu, promuje występowanie roślinności zanurzonej, której oddziaływanie utrzymuje korzystny stan czystowodny. Roślinność szuwarowa natomiast w Jeziorze Długim stanowi stabilny element roślinności występującej w jego obrębie. Odnośnie roślinności o liściach pływających w 2009 r. odnotowano, wcześniej niestwierdzone zbiorowisko Nymphaeetum albo-candidae, budowane przez rzadki gatunek Nymphaea borealis.
Słowa kluczowe: makrofity, ramienice, płytkie jezioro, Ziemia Lubuska, sukcesja
The aim of the paper was to characterize the short-term changes in the water and rush vegetation of a shallow, polymyctic and anthropogenically impacted Długie Lake, located near Rzepin (Ziemia Lu¬buska Region, mid-Western Poland). A possible directions of succession were discussed on the basis of the phytocenotic diversity of macrophyte vegetation, analyzed in the years 2003 and 2009. Although dhe lake Is intensely used for recreational purposes, the areas of characean meadows, represented toy two charophyte associations: Charetum tomentosae and Nitellopsidetum obtusae., increased. By contrast, the areas of phytocoenoses of Ceratophylletum demersi (claimed to be an indicator of eutro- z irication) and Potametum lucentis decreased. This may suggest good water quality being a result of lintrabiocoenotic interrelationships leading to an improvement of water clarity. This state (so called dear—water state) is to a certain extent independent on the phosphorus concentrations and promote occurrence of submerged vegetation that – in return – maintain clear waters. Rush vegetation was a stable component of the lake’s vegetation. Interestingly, among floating-leaved communities Nympha- sMŁinj albo-candidae, that is ranked among rare association and built by a rare nymphaeid Nymphaea borelias was noted newly in 2009.
Key words: macrophytes, charophytes, shallow lake, Lubusz Land, succesion
Zawartość wit. C w mrożonych truskawkach dostępnych w gdyńskich marketach
T. Pukszta s. 183
Konsument
dokonując zakupu mrożonych truskawek w marketach nie wie jak długo są
te owoce przechowywane i jaką w rzeczywistości posiadają wartość
odżywczą Dlatego przeprowadzono ocenę zawartości witaminy C w
zamrożonych truskawkach w gdyńskim markecie. Do badań wybrano
opakowania z wierzchniej i dolnej wartstwy stosu ułożonego w ladzie
samoobsługowej. Uzyskane wyniki ukazały bardzo zróżnicowaną zawartość
wit. C w mrożonkach truskawek.
Słowa kluczowe: zawartość witaminy C, zamrożone owoce, truskawki
Ocena dobrostanu wilka (Canis Lupus) w Ogrodzie Fauny Polskiej ZOO w Bydgoszczy
W pracy dokonano oceny dobrostanu wilka europejskiego (Canis lupus) w Ogrodzie Fauny Polskiej ZOO w Bydgoszczy. W analizie uwzględniono takie parametry jak: warunki utrzymania, sposób żywienia i zachowanie się zwierząt. Porównano je z naturalnymi potrzebami tych ssaków, a także z wymogami zawartymi w uregulowaniach prawnych. Wilki w OFP mają zapewnione dobre warunki życia, pozwalające na utrzymanie stosunkowo wysokiego poziomu dobrostanu. Biorąc pod uwagę warunki utrzymania należy stwierdzić, że odpowiadają one wymogom dobrostanu, ale nie umożliwiają wykazywania wszystkich naturalnych zachowań, czego skutkiem mogą być zaobserwowane stereotypie motoryczne. Skład socjalny odpowiada naturalnej strukturze społecznej wilka. Zaleca się wprowadzenie dodatków roślinnych do diety wilka. Wskazane jest wzbogacenie środowiska życia wilka o elementy stymulacji psychicznej i ruchowej.
Słowa kluczowe: dobrostan, wilk europejski (Ca¬nis lapus), ogród zoologiczny, hodowla wilka
The following paper presents the assessment of the well-being of the European Wolf [Canis lupus) in Ogród Fauny Polskiej ZOO in Bydgoszcz. The analysis includes such parameters as conditions of upkeep, ways of feeding and animals’ behaviour. The data is compared to the natural needs of these mammals, as well as the requirements imposed by legal regulations. This data allowed to formulate a conclusion that the degree of wolves’ well-being in OFP is relatively high. Taking into consideration the conditions of upkeep it appears the requirements of well-being are met, albeit they do not allow the animals to display all the natural behaviours, which may result in motor stereotyping observed in the wolves. The social composition observed reflects the natural structure among wolves. It is recom¬mended that the introduction of vegetable ingredients in the diet and to enrich the living environment of wolves in the elements of mental and physical stimulation.
Key words: welfare, the wolf (Canis lupus), zoo garden, breeding wolf
A. Habel, A. Wójcik s. 186
Ocena przydatności i metody Oxi Top do oznaczania biochemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT) w próbkach środowiskowych
Przeprowadzono oznaczanie biochemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT) w próbkach środowiskowych (w wodzie i ściekach). Oznaczenia parametrów fizyczno-chemicznych w wodzie i ściekach mogą być wykonywane innymi metodami niż referencyjne, ale pod warunkiem, że metody te zostaną poddane walidacji. Takie wymagania stawiane są laboratoriom badawczym pracującym zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17025:2005+Ap 1:2007 Oznaczenie przeprowadzono metodą referencyjną zgodnie z PN-EN 1899-1 i metodą niereferencyjną Oxi Top. W celu sprawdzenia czy wyniki uzyskiwane metodą Oxi Top są wiarygodne przeprowadzono rozszerzoną walidację. Wyznaczono następujące parametry walidacyjne: selektywność, granicę oznaczalności zakres dokładność, odzysk, powtarzalność, precyzja pośrednia. Określono kryteria akceptacji wyników.
Słowa kluczowe: próbki środowiskowe, biochemiczne zapotrzebowanie na tlen (BZT), walidacja
The determination of biochemical oxygen demand (BOD) in environmental samples (in water and sewage) has been carried out. The determination of physico-chemical parameters can be performed by other methods than the reference one, provided that these methods will be validated. Such require¬ments are posed to the research laboratories working according to the standard: PN-EN ISO/IEC 17025:2005+Ap 1:2007. The determination was performed both by referential method according to PN-EN 1899-1 and non referential method Oxi Top. In order to verify whether the results obtained by Oxi Top method are reliable, the extended validation was carried out. The following validation param¬eters were determined: selectivity, limit of quantitation, range, accuracy, recovery, repeatability and reproducibility. The criteria for acceptance of results have been determined.
Key words: environmental samples, biochemical oxygen demand (BOD), validation
A.Gackowska, J. Gaca, D. Korcz, A. Mordel s. 193
Stan ekologiczny rzeki Samicy Stęszewskiej w gminie Stęszew i w Wielkopolskim Parku Narodowym – stan obecny i zagrożenia
Przedmiotem opracowania była ocena właściwości fizyczno-chemicznych i biologicznych wód małej nizinnej rzeki Samicy Stęszewskiej i jezior, przez które ona przepływa w Wielkopolskim Parku Narodowym (WPN). Analiza aktualnego stanu ekologicznego rzeki i jezior przeprowadzona została zgodnie z wytycznymi Ramowej Dyrektywy Wodnej. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, czy realizacja prośrodowiskowych inwestycji władz lokalnych (rozbudowa kanalizacji, nowa oczyszczalnia ścieków) przyczyniła się do poprawy stanu ekologicznego rzeki oraz czy rzeka wywiera nadal negatywny wpływ na jeziora. 0 dużym znaczeniu rzeki dla miasta i gminy Stęszew przesądza położenie w jej dolinie kilku dużych jezior. Wskutek wieloletnich zaniedbań w dziedzinie ochrony środowiska jeziora są silnie zanieczyszczone, a ich trofia jest wysoka. Dotąd głównymi problemami była nadmierna chemizacja upraw i braki kanalizacji. Badania wykazały duże zróżnicowanie chemizmu wody w profilu podłużnym rzeki. Największe obciążenie rzeki notowano powyżej Jeziora Tomickiego (mineralne formy azotu, substancje organiczne). Jezioro 1 znajdujące się poniżej rozległe trzcinowiska (wokół rezerwatu Trzcielińskie bagno) w znaczącym stopniu zmniejszały zanieczyszczenie wód rzeki, a na obszarze miasta nie następowały większe zmiany chemizmu (poza wzrostem stężeń fosforanów) . Duży wzrost obciążenia rzeki przez substancje biogeniczne i związki organiczne notowano poniżej Jeziora Witobelskiego (ChZT, fosfor całkowity, fosforany, chlorofila).
Słowa kluczowe: mała rzeka nizinna, stan ekologiczny, jezioro przepływowe, hydrochemia
The object of this study was an assessment of the physico-chemical and biological properties of the small Samica Stęszewska River and the lakes it flows through in the Wielkopolski National Park (WNP). The assessment of the ecological condition of the river was made in compliance with the guidelines of the Water Framework Directive. The study was designed to find out whether the pro-ecological invest¬ments in the improvement of the sewage system and a new sewage treatment plant initiated by the local authorities improved the ecological condition of the river and reduced its negative effects on the lakes. The river is of great significance for the town itself as well as the whole Stęszew district: several large lakes are located in its valley. Environmental protection has been neglected by the local authori¬ties for many years. Due to this fact, the lakes are strongly polluted and their trophy is high. Until recently, the main problems in catchment area of river were the strong of agricultural chemicalization with fertilizers surplus and the lacking in sewerage system. The research demonstrated a significant differentiation of water chemistry in the long profile of the river. The strongest chemical river pollution has been registered upstream of the Tomickie Lake (mineral forms of nitrogen, organic substances). This lake and extensive reedbeds located between station 2 and 3 (around the reserve Trzcielińskie Bagno) have significantly reduced the water pollution and within the Stęszew area the strong changes of water chemistry were been not registered (besides the increase of phosphates concentration). A sig¬nificant increase of river load with biogenic substances and organic compounds (COD, total phospho¬rus, phosphates, and chlorophyll a) was registered on station below the Witobelskie Lake.
Key words: small lowland river, ecological state, throghflow lakes, hydrochemistry
T. Joniak, T. Sobczyński s. 208
Wpływ szczepionki Efektywnych Mikroorganizmów na poziom aktywności dehydrogenaz oraz liczebność wybranych grup mikroorganizmów glebowych
A.Wolna – Murawska, P. Gajewski s. 214
Przeprowadzone wyniki badań wykazują również pozytywny wpływ murszu na ogólną liczbę bakterii, promieniowców, grzybów oraz na aktywność dehydrogenaz. Ponadto wykazano negatywny wpływ murszu na wzrost grzybów pleśniowych. Określano wpływ zróżnicowanych dawek mikrobiologicznej szczepionki Efektywnych Mikroorganizmów (EM) oraz murszu na właściwości mikrobiologiczne oraz aktywność enzymatyczną gleby. Doświadczenie laboratoryjne przeprowadzono na próbkach gleby mineralnej o składzie granulometrycznym gliny piaszczystej. Uzyskane wyniki badań wskazują, że działanie zarówno murszu, jak i preparatu EM na mikroorganizmy glebowe było zróżnicowane. Szczepionka EM wykazywała pozytywny wpływ na ogólną liczebność bakterii, promieniowców, grzybów pleśniowych, a także na aktywność dehydrogenaz.
Słowa kluczowe: mikroorganizmy, dehydrogenazy, gleba, Efektywne Mikroorganizmy, mursz
A laboratory experiment was carried out on mineral soil with the texture of sand loam. The results obtained indicated differentiated effects of the muck and EM inocula tasted on soil microorganisms. The EM had a beneficial effect on the total bacteria number, actinomycestes, molds and dehydroge¬nases activity. The results obtained indicated positively effects of the muck on the total bacteria and actinomycetes number and dehydrogenases activity. Moreover, muck negatively affected on molds. The effect of microbiological inocula containing Effective Microorganisms (EM) and muck on the microbiological properties and enzymatic activity was determined.
Key words: microorganisms, dehydrogenases, soil, Effective Microorganisms, muck
Nieinstrumentalne metody szybkiej identyfikacji odpadów polimerowych dla zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
J.Pach s. 220
Tworzywa sztuczne stanowią grupę materiałów stosowanych aktualnie niemal w każdej branży przemysłu. Szerokie zastosowanie różnorodnych tworzyw w konstrukcji sprzętu AGD, IT oraz RTV stwarza trudności na etapie sortowanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEiE). Tymczasem szybka i bezbłędna identyfikacja tworzyw polimerowych jest niezbędnym warunkiem sprawnego recyklingu. W ramach projektu „Zielony Transfer” podjęto próbę praktycznej pomocy branży r-recyklingu w rozwiązaniu problemu selekcji odzyskiwanych tworzyw. Przyświecają temu dwa cele: ekologiczny i ekonomiczny.
Słowa kluczowe: szybka identyfikacja, odpady polimerowe, recykling
Zastosowanie mikrofiltracji w uzdatnianiu wody powierzchniowej
A. Puszkarewicz s.231
Dzięki instalacji filtrów membranowych zyskano pewność, że dostarczana woda będzie miała w każdej chwili, niezależnie od jakości pobieranej wody surowej, odpowiednie parametry. Znaczną zmianę widać w mętności wody. Jej wartość spadła o ponad połowę, z 0,4 NTU do 0,18 NTU. Koszty uzdatniania zmniejszyły się, gdyż spadła ilość zużywanych reagentów (gł. koagulantu i chloru). Znacznie poprawiły się walory smakowe wody. Dodatkowe korzyści płynące z modernizacji to wysoka i stabilna jakość wody uzdatnionej, kompaktowość i pełna automatyka procesu, możliwość zmiany wydajności.W niniejszym artykule przedstawiono efektywność zastosowania filtrów membranowych (MF) do uzdatniania wody, na przykładzie Zakładu Uzdatniania Wody (ZUW) w Jarosławiu. Uzdatnianie wody oparte zostało na układzie hybrydowym: koagulacja – filtry piaskowe – filtry membranowe (mikrofiltracja) – dezynfekcja chlorem gazowym. Proces mikrofiltracji membranowej został w całości włączony w istniejący ciąg technologiczny. Pracuje w sposób ciągły, we współpracy z wcześniejszymi urządzeniami.
Słowa kluczowe: mikrofiltracja, woda pwierzch- niowa, uzdatnianie, dezynfekcja
The article present efficiency of membrane filter employment (MF) for treatment of surface water, on example of water treatment plant in Jarosław. Treatment of water was found on hybrid match: co¬agulation – sand filters – membrane filters (microfiltration) – disinfection gas chlorine. Process of mem¬brane microfiltration was integrity included to existing technological sequence. It works continuously in cooperation with earliest installations. Due to installation of membrane filters was got certitude, that water supplied will have in each moment, independently on quality of raw water, suitable param¬eters. Big difference was seen in water turbidity. Value has fallen from 0,4 NTU do 0,18 NTU. Cost have reduced, because amount of reagent have fallen off. Values of taste waters have been corrected considerably Additional benefits, streaming from modernization, are: high and stable quality of treat¬ment water, compactness and full automation of process, capability of change of production capacity.
Key words: microfiltration, surface water, treatment, desinfection